نشاط و شادابی همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای فرد، خانواده و جامعه است. پژوهش‌های مختلف مؤید این است که شادابی و نشاط بر سلامت جسمانی و روانی فرد مؤثر بوده و آن را بهبود می بخشد.
تعریف شادی
از آنجا که شادی یکی از هیجانات اساسی بشر است، هر کس به فراخور خود آن را تجربه می‌کند. آرجین، مارتین ولو (1995) شادکامی را هیجان مثبت، رضایت از زندگی و نبود هیجان منفی از جمله اضطراب و افسردگی می‌دانند. از دید آنها، روابط مثبت با دیگران، هدفمند بودن زندگی، رشد شخصیت، دوست داشتن دیگران و طبیعت بخشی از شادکامی است و افراد به دلیل ارزیابی مثبت از رویدادها، شادتر هستند.
در دین مبین اسلام نیز مفهوم شادی 25 مرتبه با الفاظ مختلف در قرآن کریم بیان شده است (لقمانی 1380). برای مثال در آیه 58 سوره یونس می فرماید: (قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ)
ای پیامبر، به مردم بگو شما باید به رحمت خدا شادمان شوید، که آن مفیدتر از ثروتی است که برای خود اندوخته‌اید.
ویژگی‌های افراد شاد و بانشاط
- افراد شاداب، با دید مثبت و خوش‌بینانه به امور زندگی می‌نگرند و به جنبه‌های مثبت خود، زندگی و اطراف بیشتر توجه می‌کنند.
- افراد شاد و بانشاط انتظار دارند که نتیجه کار خوب باشد. هرگاه چنین نشد، شکست را امری کوچک و گذرا تلقی می‌کنند و می‌کوشند راه‌حل بهتری برای مشکل خود بیابند. مصداق بارز این افراد، شعر زیر از دفتر پنجم و دفتر دوم مثنوی می‌باشد:
هر که رنجی دید گنجی شد پدید، هر که جدی کرد، در جدی رسید
چون گرانی‌ها اساس راحت است، تلخ‌ها هم پیشوای نعمت است.
- اهداف و توقعات واقع‌بینانه‌ای از زندگی دارند و برای رسیدن به آنها سرسختانه تلاش می کنند.
-نگاهی مثبت به آینده دارند و مسئولیت‌پذیرند.
-زندگی را صرفا برنده شدن یا بازنده‌بودن نمی‌بینند.
استیل به نقل از فوردایس اصول زیر را برای افزایش شادمانی بیان می‌کند:
- 1. زندگی در زمان حال
- 2. ارتباط نزدیک و دوستانه
- 3. اولویت و ارزش دادن به شادی
- 4. از بین بردن احساسات منفی
- 5. خودِ واقعی بودن
- 6. پرورش شخصیت اجتماعی و برون‌گرا
- 7. فعال و پویا بودن
- 8. گذراندن اوقات بیشتر در اجتماع
- 9. انجام کارهای مفید و سازنده
- 10. برنامه‌ریزی و سازماندهی امور
- 11. انتظارات و توقعات معقول
- 12. افزایش تفکر مثبت و خوش‌بینی به امور
- 13. دور کردن نگرانی‌ها و دغدغه‌ها از ذهن
سه گام مؤثر در ایجاد خانواده‌ای شاداب
در ادامه به بیان راه حل هایی برای ایجاد شادی در خانواده از طریق ایجاد شادی برای خود، در ارتباط با همسر و در ارتباط با فرزندان می پردازیم:
گام اول: ابتدا می‌بایست شادی را در وجود خود رشد و پرورش داد. به این معنای که ابتدا شادی می‌بایست در خود ما نهادینه شود و سپس انتظار داشته باشیم خانواده‌ای شاد داشته باشیم.
ذات نایافته از هستی بخش، چون تواند که بود هستی بخش
خشک ابری که بود ز آب تهی ، ناید از وی صفت آبدهی
- 1. داشتن رژیم غذایی سالم، پیاده روی منظم، داشتن خواب کافی و منظم در ایجاد روحیه‌ای شاد مؤثر است. ورزش منظم با تأثیر بر میزان 2 ماده شیمیایی کورتیزل (کاهش) و اندورفین (افزایش) موجب بهبود حالت ذهنی ما و کاهش میزان اضطراب می‌شود.
- 2. از مقایسه خود با دیگران و مقایسه خود با کسی که فکر میکردید قرار بوده باشید دست بردارید. تنها فردی که باید از او بهتر باشید کسی است که دیروز بوده اید. فکر میکنید اگر همین یک مورد را برای خود، همسر و فرزندتان انجام دهید، چه تغییراتی در زندگی شما ایجاد می شود؟
- 3. لیستی از کارهایی که خوشحالتان می کند آماده کنید و سعی کنید هر روز یک یا چند مورد از آن را انجام دهید.
- 4. در طول روز با وجود تمام سر شلوغی ها سعی کنید زمانی را به خود اختصاص دهید (زمان پیدا نخواهد شد بلکه باید آن را برای خود به وجود آورید). بسیاری از والدین آنقدر زمان برای فرزندانشان می گذارند که دیگر از آنها خسته شده اند.
والدین موفق، والدینی هستند که سعی می کنند برای خودشان و برای همسرشان در کنار ارتباط با فرزندشان، زمانی را برنامه‌ریزی کنند.
ادامه دارد.....
گردآورنده: مهسا امیدبیگی (مسئول پایه هفتم)
با اقتباس از مقاله مندرج در مجله پیوند